Gewone Tuinkers

Tuinkers kan het hele jaar door binnenshuis worden gezaaid!

Vul een tray of ander plastic bakje met ongeveer 1 cm goede zaaigrond. Zaai hierop de zaadjes en bedek met een zeer dun laagje gezeefde zaaigrond.  Om te zorgen voor een gelijkmatige kieming kan de tray worden bedekt met huishoudfolie of een deksel.

Zet het geheel op een warme verlichte plek. Voor een goede kieming is een constante temperatuur van 15 - 20 °C nodig. De jonge zaailingen verschijnen na 2 - 4 dagen. Verwijder het huishoudfolie of het deksel zodra de zaailingen opkomen.

Kers heeft licht nodig om te kunnen kiemen. Houd de zaden tijdens het kiemen goed vochtig, maar vooral niet te nat. Na 7 - 10 dagen kan er geoogst worden. De kers is dan ongeveer 5 cm groot. Knip, naar behoefte, de kers af met een schaar.

Deze zeer gemakkelijk te kweken kiemgroente kan ook op een bodem van vochtig keukenpapier worden gezaaid.

Buiten zaaien kan vanaf maart in de vollegrond. Zaai de zaden oppervlakkig en dek met een dun laagje grond af of hark voorzichtig in. Zaai in rijen die 10 cm uit elkaar liggen. Voor een goede kieming is een redelijk constante temperatuur van 15 - 20 °C nodig. De jonge zaailingen verschijnen na 2 - 4 dagen. Voor een regelmatige oogst zaai om de paar dagen een paar rijtjes tuinkers.

Extra informatie over tuinkers:

Oorsprong tuinkers:

Tuinkers komt oorspronkelijk uit Noord-Afrika. Uit landen als Egypte, Turkije en Perzië (het huidige Iran). Het wordt al vele eeuwen lang in dit gebied gegeten en gekweekt. In deze landen groeit dit heerlijk gezonde en pittige plantje gewoon in het wild.

Tuinkers belandde uiteindelijk in landen als Syrië, Iran, Turkmenistan, Afghanistan, Oezbekistan en China via de handel langs de Zijderoute. Deze route is ontstaan door de veroveringen van o.a. Alexander de Grote en de Oude Romeinen. Zij veroverden gebieden tot ver in Azië (Alexander de Grote) en tot aan de langste en belangrijkste rivier in het Midden-Oosten de Eufraat (de Oude Romeinen). Deze rivier werd al in de Bijbel omschreven. Hij heeft zijn oorsprong in Noordoost Turkije en loopt via Syrië naar Irak en uiteindelijk komt de Eufraat daar samen met de Tigris.

Er zijn altijd verschillende Zijderoutes geweest. Namelijk een Noordelijke- en een Zuidelijke route. De Noordelijke liep via de Bulgar-Kiptsjak zone naar landen in Oost-Europa en via het schiereiland de Krim naar de Zwarte Zee en de Middellandse Zee om uiteindelijk in de landen rond de Middellandse Zee terecht te komen. 

De Zuidelijke liep via het Tarimbekken in Afghanistan en Iran naar Mesopotamië, het huidige Irak en het Noordoosten van Syrië, Antiochië, het huidige Turkije naar de Middellandse Zee om uiteindelijk in de landen rond de Middellandse Zee terecht te komen.

De route werd gebruikt voor o.a. de handel in buskruit, diamanten, muskus, paarden, papier, parels, perziken, porselein, rabarber, robijnen, satijn, sinaasappels en natuurlijk zijde. Sommige delen van deze route zijn ook bekend onder de namen Theeroute en Wierookroute, omdat deze producten ook via deze route werden verhandeld.

Tuinkers is lid van de familie van de Kruisbloemigen (Cruciferae of Brassicacaea) net als o.a.: Bloemkool, Boerenkool, Broccoli, Chinese kool, Herderstasje, Koolrabi, Radijs, Rode kool, Witte kool en Spruitjes.

Vrijwel alle leden van deze familie zijn eetbare, zeer gewaardeerde en bekende planten. Sommigen zoals bijvoorbeeld Tuinkers, Radijs en Herderstasje hebben een behoorlijk pittige en bijna mosterdachtige smaak. De familie van de Kruisbloemigen komt over de hele wereld voor en bestaat uit zowel eenjarige-, tweejarige- als vaste planten.

Tuinkers wordt ook wel sterrenkers, cresson, bitterkers, peperkers, steenkers en kroezekers genoemd in het Nederlands. In het Engels wordt het Cress or Gardencress genoemd. In het Duits Kresse oder Gartenkresse. In het Frans Cresseon alénois en in het Spaans Mastuerzo y Lepidio. 

De Latijnse naam van tuinkers is Lepidium sativum. Lepidium komt van het Griekse woord Lepis dat schub betekent. Dit slaat op de vruchtdozen van de Kruisbloemigen, deze hauwtjes lijken wel wat op schubben. Sativum komt uit het Grieks en dit betekent gekweekt. De naam Lepidium sativum betekent dus gekweekte schubben.   

Gezondheidsbevorderende aspecten van tuinkers:

Tuinkers is een zeer populaire, gemakkelijk te kweken, zeer smakelijke en gezonde groente. Het bevat o.a. veel belangrijke voedingstoffen en weinig calorieën. Tuinkers bevat o.a.: Calcium, Fosfor, IJzer, Kalium, Koper, Natrium, Magnesium en Zink. En de vitamines A, B1, B2, B6, B11 (foliumzuur) B12 en een ruime hoeveelheid vitamine C. Daarnaast bevat het ook nog Koolhydraten, vezels en eiwitten. 

Ik ga hieronder wat dieper in op sommige van deze voedingsstoffen.

Calcium: dit is een mineraal dat o.a. belangrijk is voor de opbouw van een sterk gebit en botten. Het zorgt ook voor een goede werking van de spieren en zenuwen in het lichaam.

Fosfor: dit is een mineraal dat samen met Calcium zorgt voor stevige botten en tanden. Het is ook belangrijk voor de energiestofwisseling van het lichaam. Het wordt ook wel Fosfaat genoemd.

IJzer: dit is een mineraal dat een grote rol speelt bij de vorming van hemoglobine en dit is belangrijk voor het zuurstoftransport in het bloed en de stofwisseling. Een tekort aan ijzer is te herkennen aan de volgende symptomen: bleke huid, vermoeidheid, rusteloze benen, algehele drang tot bewegen en snel buiten adem zijn. Risicogroepen die sneller een ijzertekort kunnen krijgen zijn o.a.: zwangere vrouwen, vrouwen die borstvoeding geven, vrouwen tijdens de menstruatieperiode en vegetariërs en veganisten.

Kalium: dit is een mineraal dat samen met Chloor en Natrium een rol speelt in het regelen van de vochtbalans en de bloeddruk in het lichaam. Kalium werkt het bloeddrukverhogende effect van Natrium tegen. Het zorgt ook samen met Natrium ervoor dat zenuwprikkels goed worden geleid en dat spieren zich samentrekken.

Magnesium: dit is een mineraal dat de weerstand van het lichaam tegen stress verhoogt. Het zorgt ook voor een versterking en verbetering van het geheugen en de concentratie.

Natrium: dit is een mineraal dat samen met Kalium en Chloor een rol speelt in het regelen van de vochtbalans in het lichaam. Natrium heeft een bloeddrukverhogend effect dat door Kalium wordt tegengewerkt. Zie Kalium voor andere gezondheidsbevorderende aspecten.

Zink: dit is een mineraal dat o.a. zorgt voor de groei en vernieuwing van weefsel, voor een goede werking van het immuunsysteem en voor de stofwisseling.

Vitamine A: deze vitamine is goed voor de ogen, de groei, de huid en de weerstand. Hij wordt ook wel Retinol genoemd. Omdat vitamine A oplosbaar is in vet, kan het lichaam een teveel van deze vitamine opslaan in zijn eigen vet. Dit kan leiden tot een teveel van deze vitamine en dit kan een vergiftiging veroorzaken. De symptomen hiervan zijn: hoofdpijn, misselijkheid, vermoeidheid, duizeligheid en afwijkingen aan ogen, skelet en huid. Dit kan vooral zeer schadelijk zijn voor zwangere vrouwen en kinderen.

Vitamine B1: deze vitamine zorgt voor een goede werking van de hartspier en het zenuwstelsel. Hij is onmisbaar voor de energievoorziening van het lichaam. Hij wordt ook wel Thiamine genoemd. Deze vitamine is oplosbaar in water en een teveel hiervan wordt dus uitgeplast. Een tekort aan Vitamine B1 kan leiden tot depressies, geheugenverlies, concentratieproblemen, hartklachten en gevoelloosheid in de benen.

Vitamine B2: deze vitamine zorgt voor een goede opname van de energie uit koolhydraten, eiwitten en vetten. Hij is dus belangrijk voor de stofwisseling van het lichaam. Hij wordt ook wel Riboflavine genoemd. Deze vitamine is oplosbaar in water en kan niet tegen licht. Producten die veel vitamine B2 bevatten moeten dus donker worden bewaard. Een tekort aan deze vitamine kan ontstekingen bij de neus en huidafwijkingen bij de mond en tong veroorzaken. Een teveel van deze vitamine wordt uitgeplast dus een vergiftiging met deze vitamine is niet aannemelijk.

Vitamine C: deze vitamine vermindert vermoeidheid, beschermt het lichaam tegen ziektes en versterkt het immuunsysteem. Hij wordt ook wel Ascorbinezuur genoemd. Een tekort aan deze vitamine kan zorgen voor vertraagde wondgenezing, verminderde weerstand en uiteindelijk scheurbuik. Een teveel van deze vitamine (meer dan 2 gram per dag) kan darmklachten en diarree veroorzaken. Hoewel een teveel van deze vitamine meestal gewoon wordt uitgeplast omdat hij oplosbaar is in water. Het is belangrijk om voor een zo groot mogelijk behoud van vitamine C groente zo kort mogelijk en in weinig water te koken en de groente niet al te lang te bewaren.  

Tuinkers (zowel het blad als de zaden) worden in de Natuurgeneeskunde o.a. gebruikt ter bestrijding van een gebrek aan eetlust, bij bloedarmoede, voor de zuivering van het bloed, bij blaasontstekingen, bij astma, bij bestrijding van hoest en als laxeermiddel bij verstoppingen.

Het wordt in India bij de Ayurvedische Leer (zowel het blad als de zaden) ook toegepast ter bestrijding van huidziektes, lepra, artritis, astma, hoesten met slijm, diarree en als kompres (de zaden) bij verzwikkingen.   

Verschillende soorten tuinkers:

Er zijn verschillende soorten tuinkers verkrijgbaar. Gladbladig, breedbladig, gekruld en natuurlijk enkele biologische soorten. Hieronder geef ik van enkele soorten een iets uitgebreidere omschrijving.

Barbarakruid: wordt ook vaak winterkers, Amerikaanse winterkers of bitter Barbarakruid genoemd. Deze gemakkelijk te kweken en snel groeiende kiemgroente is tweejarig. Hij komt in het wild voor in het Zuidwesten van Europa. Kan net als gewone tuinkers worden gebruikt, maar heeft een iets scherpere, bitterdere smaak. Groeit het beste op een schaduwrijke en goed vochtige plek. Van het Barbarakruid wordt uitsluitend het blad gegeten.

Cressida: deze biologische soort van de Bolster is zeer populair. Het is een zeer gemakkelijk te kweken en snelgroeiende soort met een heerlijke, pittige smaak. Cressida kan in z'n geheel worden gegeten of eet alleen het blad. Kan gemakkelijk het hele jaar door worden gekweekt en geoogst. Ook heel leuk om samen met kinderen te kweken. 

Cresso: dit is ook een biologische tuinkers soort. Zeer snel en gemakkelijk het hele jaar door (binnen) te kweken. Heerlijk, pittig smakende en malse blaadjes. 

Gewone tuinkers: dit is de welbekende, populaire en heerlijk smakende tuinkers. Hij wordt ook wel peperkers, sterrenkers of kortweg kers genoemd. Ook wordt hij groene tuinkers genoemd. Zeer snel kiemende, snel groeiende en gemakkelijk te kweken soort. Kan na een paar dagen al geoogst worden. Gebruik rauw in salades, op brood met ei, kaas of ham, als garnering. Kan ook op het laatste moment worden toegevoegd aan soepen, sauzen, stoofschotels, omeletten en wokgerechten. Gewone tuinkers heeft een heerlijke, pittige, scherpe smaak.

Gekrulde tuinkers: dit is een zeer gemakkelijk te kweken, snelgroeiende en veel op de gewone tuinkers lijkende soort. Gekrulde tuinkers heeft sterk gekrulde blaadjes met een frisse, pittige en peperachtige smaak. Gebruik deze soort in salades, als broodbeleg bij kaas, ham of ei. Kan ook op het laatste moment worden toegevoegd aan omeletten, soepen, sauzen, stamppotten, stoofschotels en andere gerechten.

Grootbladige tuinkers: deze soort wordt ook wel breedbladige tuinkers genoemd. Deze soort heeft grotere, bredere bladeren dan de gewone tuinkers. Hij groeit wat langzamer dan de gewone tuinkers en is na ongeveer 7 - 10 dagen te oogsten. De smaak is pikant, pittig en scherp. Hij is pittiger dan de gewone tuinkers. Gebruik in salades, op brood bij kaas, ei en ham. Kan ook op het laatst worden toegevoegd aan soepen, sauzen, stoofschotels, omeletten en andere gerechten. 

Victoria: dit is een gewone tuinkers soort met smakelijk, licht pittig en peperig blad. Kan zeer snel worden gekweekt. Kan al na 7 dagen worden geoogst. Gebruik in salades, op brood bij kaas, ei en ham. Kan ook op het laatst worden toegevoegd aan soepen, sauzen, stoofschotels, omeletten en andere gerechten. 

Wrinkle Krinkle: een nieuw ontwikkelde, zeer grootbladige, dubbel gekrulde soort. Hij groeit zeer snel en is gemakkelijk te kweken. Apart uiterlijk en een heerlijk pittige en peperige smaak. Gebruik in salades, op brood bij kaas, ei en ham. Kan ook op het laatst worden toegevoegd aan soepen, sauzen, stoofschotels, omeletten en andere gerechten.

Zaaien van tuinkers:

Tuinkers kan het gehele jaar binnenshuis worden gezaaid. Dit kan in bakjes gevuld met een dun laagje (1 - 2 cm) goed vochtig gemaakte potgrond, in speciale tuinkers kweekschalen en op vochtig gemaakte watten of keukenpapier. Zaai hierop een kleine hoeveelheid zaden en bedek met een zeer dun laagje gezeefde potgrond. Dit omdat tuinkers een lichtkiemer is. Zorg voor een gelijkmatige en constante temperatuur van 15 - 20 °C. En laat vooral 's nachts de temperatuur niet dalen.

Bedek de bakjes met een deksel of huishoudfolie om het vocht binnen te houden. Zet het geheel op een lichte, warme plek. Maar vooral niet in de vensterbank omdat de temperaturen hier enorm kunnen schommelen. Na 2 - 4 dagen verschijnen de eerste jonge zaailingen. Verwijder het deksel of huishoudfolie zodra de zaden opkomen. Houd de zaden tijdens de kieming vochtig, maar zeker niet te nat om schimmelen te voorkomen. Oogsten kan na 7 - 10 dagen. De tuinkers is dan ongeveer 5 cm hoog. Knip naar behoefte af met een schone schaar.

Buiten zaaien kan van maart tot oktober in rijtjes of breedwerpig. Dit kan in elke grondsoort. Zorg voor een zonnige plek met schaduw. Zaai in de zomer op een plek met halfschaduw tot schaduw omdat een zonnige plek voor verwelking van de jonge plantjes kan zorgen. Zaai oppervlakkig en druk de zaden voorzichtig in de grond. Bedek met een zeer dun laagje grond. Zorg dat de rijtjes ongeveer 10 cm uit elkaar liggen. Houd de grond goed vochtig maar niet te nat. Na 2 - 4 dagen komen de eerste zaailingen op. Oogst na 7 - 10 dagen als de plantjes ongeveer 5 cm hoog zijn. Knip ze af met een schaar. Zaai om de week een kleine hoeveelheid zaden om een doorlopende oogst te hebben.

Bemesting van tuinkers:

Tuinkers heeft geen grote behoefte aan bemesting. Werk ongeveer 3 - 4 weken voor het zaaien wat compost of andere meststof door de grond. Omdat tuinkers zeer snel groeit, heeft het verder geen bemesting meer nodig. Het kan wel nodig zijn om tijdens droogte extra water te geven. 

Algemene kweektips:

Tuinkers is gemakkelijk en snel het hele jaar door binnenshuis te kweken. Gebruik hiervoor een tray of plastic bakje gevuld met een laagje vochtige potgrond. Zie verdere informatie onder zaaien tuinkers. Tuinkers is zeer geschikt om gezellig samen met kinderen te kweken en te eten. De meeste kinderen vinden tuinkers lekker op bijv. een boterham met ei, kaas of ham.  

Goede buren van tuinkers zijn: radijs, kervel en bietjes. Slechte buren van tuinkers zijn: rapen, kool en bonen. 

Oogsten en bewaren:

Tuinkers kan afhankelijk van de buiten- en grondtemperatuur, het weer en de soort vanaf 5 dagen na zaaien worden geoogst. Bewaar geoogste tuinkers zo kort mogelijk om versheid en kostbare vitamines (C) zo goed mogelijk te bewaren.

Bewaar tuinkers in de koelkast. U kunt het kweekbakje eventueel in de koelkast zetten en naar behoefte knippen. Tuinkers kan in de koelkast tot 7 dagen bewaard worden bij een temperatuur van 2 - 7 °C. Wikkel afgeknipte tuinkers eventueel in goed vochtig gemaakt keukenpapier. 

Tuinkers is het gehele jaar door verkrijgbaar in groentewinkels en bij supermarkten. Maar het is ook zeer gemakkelijk zelf het hele jaar door binnenshuis te kweken. Zie hiervoor de informatie bij zaaien tuinkers. 

Ziektes en plagen bij tuinkers:

Botrytisrot: wordt ook wel Grauwe schimmel genoemd. Deze schimmelziekte wordt veroorzaakt door een parasiet die jonge zaailingen, het blad en de restdelen van een plant aantast.

Het treedt vooral op tijdens warm en vochtig weer bij natte of verzwakte planten. De besmetting vindt plaats via afgevallen plantendelen of kleine wondjes in de plant.

Deze schimmel groeit welig op dood en afstervend plantenmateriaal. En zo tast hij ook gezonde planten aan. De schimmel kan al een aantal dagen actief zijn voordat er iets te zien is. De ziekte begint met bruine vlekken die al snel grijs met schimmelig pluis worden en niet veel later echt gaan rotten. Hierna raakt al vrij snel de gehele plant aangetast. De ziekte gedijt het beste bij temperaturen van 8 - 20°C, een hoge luchtvochtigheid en warmte.

Bestrijding van Botrytisrot: verwijder alle aangetaste delen en planten voorzichtig en gooi ze weg of verbrand ze. Nooit op de mesthoop gooien omdat dit de verspreiding bevorderd.

Verpak de aangetaste stukken in een vuilniszak om verspreiding van de sporen via de lucht te voorkomen. Zorg ook voor droge planten en omgeving. Verwijder het onkruid in de buurt van de planten. Verwijder verdord en droog materiaal tussen de planten. Vermijd het aanbrengen van wondjes. Bespuit de planten met Hermosan garden of Ortiva plus.

Echte Meeldauw: komt alleen voor bij de buitenkweek van tuinkers. In eerste instantie zijn er kleine, witte, poederachtige vlekken op de bovenkant van het blad zichtbaar. Uiteindelijk veranderen de vlekken in wit schimmelpluis. De vlekken breiden zich, bij vochtig en warm weer, razendsnel uit op alle planten in de omgeving.

Echte Meeldauw wordt veroorzaakt door een groep schimmels. Het wordt ook wel witziekte genoemd. Een deel van de sporen vindt een geschikte, meestal verzwakte plant en begint een netwerk van draden te vormen. Bij besmetting met witziekte krult het blad om en valt het uiteindelijk af. Dit zorgt ervoor dat de plant geen licht meer kan opnemen dat nodig is voor de photosynthese en uiteindelijk dood kan gaan. Echte Meeldauw heeft warm en vochtig weer nodig met een temperatuur van minstens 20°C om te ontkiemen.

Bestrijding Echte Meeldauw: onderneem bij de eerste symptomen actie. Bespuit de planten overvloedig met een mengsel van water, halfvolle melk en bleekwater. Spuit met AQ10 van Hortipro. Bespuit het blad aan de boven- en onderkant. Elk blad moet goed worden besproeid.

Ook kunnen de planten worden behandeld met zwavel, maar dit heeft als nadeel dat het gevaarlijk is voor de mens bij inademing. Ook veel nuttige insecten die de schimmels opeten gaan dood door zwavel. Ter preventie kunnen er meeldauwresistente rassen worden gekweekt. Zet de planten ruim uit elkaar om een goede luchtcirculatie te bevorderen. Geef bij droogte ruim water onder de plant, niet op de plant.

Aardvlooien: dit zijn geen vlooien, maar zeer kleine (2-3 mm) kevertjes. Ze worden ook wel vlokevers genoemd. Ze zijn geel-zwart gestreept tot metaalglanzend zwart gekleurd. Ze zijn lid van de familie der bladhaantjes. Ze worden vlo genoemd, omdat ze net als vlooien, zeer hoog en ver kunnen springen dank zij hun gespierde en sterke achterpoten. Ze vreten graag aan planten uit de Kruisbloemigen familie zoals tuinkers. Ze vreten gaatjes in het blad.

De volwassen vrouwtjes leggen in het begin van de zomer zowel in de grond als boven de grond eitjes. De larven die hieruit komen vreten zowel aan de wortels als het blad van de planten. Ze verpoppen zich zodra ze vol zitten. Aardvlooien overwinteren als volwassenen. Ze verschijnen zodra de temperatuur 18°C of hoger is. Ze hebben een hekel aan vocht. Ze duiken op tijdens droog en schraal weer.

Bestrijding van aardvlooien: dit zijn zeer kleine, vlugge en hoog en ver springende insecten die dus zeer moeilijk te vangen zijn. Een diervriendelijke en biologische bestrijdingsmethode is het gebruik van een lijmplank. Zo'n plank is gemakkelijk zelf te maken: gebruik een plank die net zo breed is als het groentebed. Bestrijk de plank met een plakkerige lijmlaag die niet snel opdroogt, bijv. behanglijm of jam. Bevestig aan de bovenkant van de plank twee handvaten om de plank aan vast te houden en aan de onderkant van de plank een rij stoffen franjes of zachte borstels. Beweeg de plank het liefst 's ochtends met een zwaaiende beweging over de aangetaste planten. Zorg dat de rij stoffen franjes of zachte borstels de planten goed raken. Dit zorgt ervoor dat de aardvlooien opspringen en tegen de plank aanspringen en hieraan blijven vastplakken. Herhaal het zwaaien met de plank totdat alle aardvlooien zijn verdwenen.

Bij zeer zware aantasting door aardvlo kun je Pyrethrum over de planten sproeien. Volg strikt de gebruiksaanwijzing van dit product, want ook nuttige insecten gaan dood aan dit middel. Pyrethrum werkt maar zeer kort, zodra de vloeistof is opgedroogd werkt het niet meer. Het is dus belangrijk om de aangetaste planten zeer goed van alle kanten te bevochtigen en vooral de onderkant van het blad niet te vergeten. Spuit op dagen met hoge temperaturen bij voorkeur 's avonds. Als het nodig is moet de toepassing van het product na 1 week worden herhaald. De veiligheidstermijn tussen toepassing en oogst is 2 dagen. Dit betekent dat er langer dan 2 dagen moet zitten tussen toepassing van het product en de oogst van de bespoten groente. Ook spreekt het vanzelf dat de groente voor het gebruik zeer zorgvuldig moet worden gewassen.

Bladluizen: dit zijn zeer kleine, bladsap zuigende, schadelijke insecten. Ze komen voor in verschillende kleuren o.a. zwart, wit, groen, bruin, paars, geel en rood. Ze zuigen het sap uit het blad van de planten op. Hierdoor kan de groei vertraagd worden of zelfs stoppen. Bladluizen worden aangetrokken tot de suikers in het bladsap. Het teveel aan suikers scheiden ze uit en mieren, sommige wespen en bijen zijn hier dol op. Dit is ook een reden waarom vooral mieren bladluizen op planten zetten. De luizen drukken soms ook nog schadelijke ziektes in de plant. De afscheiding van de bladluis is ook een vruchtbare voedingsbodem voor schimmels. 

Bladluizen leven samen in grote kolonies. Ze hebben een behoorlijk versnelde biologische voortplantingmethode die hen in staat stelt in zeer korte tijd een bevolkingsexplosie te veroorzaken. In het kort: de eitjes van de luizen overwinteren op beschutte plaatsen op zogenaamde winterwaardplanten. Uit deze eitjes komen in het vroege voorjaar vrouwelijke luizen die zonder enige geslachtsgemeenschap meteen jonge levende luizen baren. Deze jonge luizen baren op hun beurt weer een aantal generaties levendbarende, ongevleugelde luizen. Uiteindelijk worden gevleugelde luizen geboren. Deze vliegen vanaf april weg op zoek naar zogenaamde zomerwaardplanten (voedselplanten). In dit geval dus de tuinkers. Zodra de luizen arriveren op de planten worden er weer enkele generaties ongevleugelde luizen gebaard. Vanaf de herfst worden er mannelijke luizen gebaard. Deze paren met de gevleugelde vrouwelijke luizen die hierna weer naar de winterwaardplanten vliegen, waar zij hun eitjes leggen. En zo begint de cyclus weer opnieuw.

Het aangetaste blad zorgt voor een verzwakking van de plant, het blad wordt bobbelige en krult op. De luizen scheiden een stof uit die honingdauw wordt genoemd. Zoals al eerder vermeldt mieren, bijen en wespen zijn er dol op. Honingdauw kan ook een voedingsbodem zijn voor diverse schimmels. Als deze beide stoffen samen op een plant voorkomen, wordt dit roetdauw genoemd (het is namelijk zwart). Deze aantasting zorgt voor nog meer viezigheid op de plant en uiteindelijk voor afsluiting van de plant. Ook kunnen er schadelijke virussen op de plant worden overgebracht. Het is dus belangrijk om zo snel mogelijk luizen op de plant te bestrijden voordat de schade ernstig wordt.

Bestrijding van Bladluizen: Bestrijding van luizen: ze hebben gelukkig een aantal natuurlijke vijanden zoals: lieveheersbeestjes en hun larven, sluipwespen en hun larven, solitaire wespen, oorwormen, zweefvliegen en spinnen.

De larven van het lieveheersbeestje eten gemiddeld ongeveer 600 bladluizen per dag en een volwassen lieveheersbeestje eet gemiddeld 100 bladluizen per dag. Mieren beschermen bladluizen vanwege het door hen geliefde honingdauw. Ze proberen de lieveheersbeestjes tegen te houden. Er zijn speciale huisjes te koop voor lieveheersbeestjes. Ook kunnen er doosjes met larven worden besteld die op een natuurlijke manier de bladluis bestrijden. Dit werkt overigens het beste in de kas.

Sluipwespen, hun larven, spinnen, solitaire wespen zweefvliegen en oorwormen kunnen in de tuin worden gelokt. De oorworm eet niet alleen bladluizen, maar ook mijten, en andere eieren en larven van insecten. Oorwurmen kunnen wel vruchten zoals abrikoos, perzik en pruim aantasten.

Ook kan er gebruik worden gemaakt van bijv. een plantenspuit gevuld met een mengsel van afwasmiddel en water. Dit werkt meestal een paar dagen en moet hierna worden herhaald. Een mengsel van water en spiritus kan ook helpen. Of maak een mengsel van 20 ml. groene zeep, 20 ml. spiritus en een liter water. Een laatste tip is om de mieren in de tuin te bestrijden. Dit kan met mierenlokdozen.

Slakken: er zijn veel verschillende soorten slakken met- en zonder huisje. Maar ze hebben één ding gemeen: ze zijn dol op mals, zacht en groen blad. Meestal wordt hun aanwezigheid verraden door grote gaten in blad, volledig weggevreten blad of plant en aanwezige slijmerige zilveren sporen. Slakken leggen gemiddeld 400 eitjes per jaar.

Ze houden erg van vochtige, donkere plekken. Ze verstoppen zich overdag en 's avonds en 's nachts komen ze te voorschijn om eens lekker aan de planten in uw tuin te knabbelen.

Bestrijding van Slakken: slakken hebben gelukkig een aantal natuurlijke vijanden zoals: kippen, eenden, vogels, egels, kikkers, padden en spinnen. Zorg dat deze dieren een plekje vinden in uw tuin. Verwijder losse, onnodige dingen zoals: lege bloempotten, bloembakken, lege kratten, stapels, hout en losse tegels uit uw tuin omdat dit allemaal schuilplaatsen voor slakken zijn. Geef zoveel mogelijk 's ochtends water om er voor te zorgen dat de planten 's avonds en 's nachts droog zijn. 

Knoflook schijnt giftig te zijn voor slakken. Zet eventueel knoflookplanten in de buurt van de planten die slakken het lekkerst vinden. Strooi biologische slakkenkorrels om planten te beschermen. Wij verkopen Escar-Go van Ecostyle tegen slakken.

Een biologische oplossing die helpt tegen de overlast van naaktslakken is het gebruik van parasitaire nematoden (Phasmarhabditis hermaphrodita). Deze kleine aaltjes dringen de naaktslak binnen en leggen hun eitjes in de slak waardoor deze ziek wordt en uiteindelijk stopt met eten. Deze aaltjes kunnen besteld worden via de website www.roodmetzwartestippen.nl. Op deze website is ook meer uitleg te vinden over de precieze manier van doseren en over de werking van de nematoden.

Een andere diervriendelijke en biologische methode is om juist schuilplekken voor slakken te creëren door bijv. het blad van kool, sla of rabarber te gebruiken. Gebruik het blad om kleine schuilplekjes te maken in de buurt van planten die aantrekkelijk zijn voor de slak. Kijk deze hoopjes 's ochtends na op schuilende slakken en verwijder de slakken en leg de bladeren weer terug.

Ook kunnen er biervallen worden gemaakt. Slakken zijn gek op bier. Graaf bakjes in de grond gevuld met bier. Kijk deze bakjes regelmatig na. Het voordeel hiervan is dat de slakken in deze vallen verdrinken en dus niet meer dood hoeven te worden gemaakt.

Een laatste mogelijke oplossing is om 's avonds voor het slapen gaan nog een ronde door de tuin te maken. Gebruik een zaklamp om de slakken op te sporen. Verwijder de slakken of dood ze ter plekke.   

Bereiding en gebruik tuinkers:

Was tuinkers zorgvuldig voor gebruik. Tuinkers wordt uitsluitend vers gegeten omdat het drogen van het tere plantje voor zeer veel smaakverlies zorgt. Eet tuinkers zo vers mogelijk. Het kan wel bewaard worden, maar dit zorgt voor een groot verlies aan kostbare vitamines. Oogst en eet de tuinkers na 5 tot 7 dagen. Knip en eet zo snel mogelijk. Van tuinkers wordt uitsluitend het blad en de kleine steeltjes gegeten. 

Net als andere kerssoorten (Radijs, Rucola, Broccoli en Alfalfa) wordt tuinkers voornamelijk rauw gebruikt. Het kan worden gebruikt in salades, als garnering, in koude voorgerechten, bij broodjes ham en kaas, als garnering van soepen, sauzen, stoofschotels, omeletten en stamppotten. Bij het gebruik als garnering van soepen, sauzen, stoofschotels en stamppotten wordt tuinkers pas op het laatst toegevoegd.

Tuinkers heeft een scherpe, mosterdachtige, pittige en heerlijke smaak. De zaden van de tuinkers zijn het scherpst van smaak. Ze worden gebruikt in een toetje dat zeer geliefd is in Centraal Azië. Dit heet Falooda. Hiervoor moeten de zaden in lauwwarm water worden geweld zodat ze wat zachter worden. 

Recepten met tuinkers:

Venkelsoep met tuinkers

Hoofdgerecht voor 4 personen. Bereidingstijd: 25 - 40 minuten.

Ingrediënten:

600 gram Venkel, 1 liter bouillon (bijv. groente), 5 eetlepels zure room, 3 eetlepels fijngeknipte tuinkers, citroensap, peper en zout naar behoefte.

Extra nodig:

Staafmixer of blender.

Bereiding:

Maak de venkel schoon, verwijder de stelen, harde nerven en het harde stuk aan de onderkant. Snijd de venkel in stukken. Kook de venkel gaar en zacht in de bouillon in 20 - 25 minuten. Pureer met de staafmixer of in de blender. Wees voorzichtig want het is warm. Breng op smaak met citroensap, peper en zout. Schep er wat van de zure room door naar smaak. Garneer met de fijngeknipte tuinkers. Eet smakelijk!

Bron: www.smulweb.nl

Nieuwe aardappeltjes salade met avocado en tuinkers van Jamie Oliver

Hoofdgerecht voor 4 personen. Bereidingstijd: 25 - 40 minuten.

Ingrediënten:

1 kilo schoongeschrapte nieuwe aardappeltjes, 1 grote rijpe avocado, 2 bosjes tuinkers, 1 eierdooier, 600 milligram olijfolie, 1 theelepel Engelse mosterd, 1 teentje knoflook, citroensap, zout en peper naar smaak.

Bereiding:

Kook de aardappeltjes gaar in kokend water met een beetje zout. Giet ze goed af en laat ze afkoelen, Snijd de avocado doormidden en verwijder de pit. Schil de avocado en snijd hem in de lengte in dikke plakken of stukken (naar smaak) en doe ze in een kom. Snijd de grotere, afgekoelde aardappeltjes doormidden. Laat de kleintjes heel. Maak in de tussentijd een mayonaisedressing van de eierdooier en de mosterd. Voeg hier zeer geleidelijk de olijfolie aan toe, terwijl u goed blijft kloppen met een garde. Zodra er ongeveer ¼ van de olijfolie is gebruikt, kan de rest er in een keer bij worden gedaan. Blijf goed kloppen. Vijzel de knoflook samen met wat zout in de vijzel en voeg dit toe aan de mayonaise. Voeg peper en zout en wat citroensap toe naar smaak. Was de tuinkers en snijd dit in kleine stukjes. Voeg de mayonaise toe aan de aardappeltjes en avocado. Schep dit voorzichtig om en garneer met de fijngesneden tuinkers. Dien meteen op eventueel met wat stokbrood. Eet smakelijk!

Bron: www.jamieoliver.com

©123zaden