Goudgele breedbladige Postelein

Buiten zaaien: half mei - half augustus

Buiten zaaien onder glas: half april - eind augustus

Kiemen: 3 - 7 dagen

Kiemtemperatuur: 18 - 22 °C

Zaaidiepte: oppervlakkig

Plantafstand: 12 cm

Afstand tussen de rijen: 15 cm

Standplaats: zonnig - beschut

Dagen tot oogst: 35 - 45 dagen

Postelein wordt uitsluitend buiten in de vollegrond, eventueel onder glas, gezaaid. Zaai buiten vanaf half mei tot half augustus. Onder glas kan er eventueel vanaf half april worden gezaaid. Omdat postelein niet tegen kou kan, moet er in al een beetje opgewarmde en goed vochtig gemaakte grond worden gezaaid.

De ideale kiemtemperatuur ligt tussen 18 - 22 °C. Het ontkiemen duurt gemiddeld 3 - 7 dagen, afhankelijk van de buitentemperatuur  en de bodemtemperatuur. Het zaad van postelein is zeer fijn en moeilijk goed te verspreiden. Het word daarom meestal vermengd met droog, fijn zand om dun zaaien gemakkelijker te maken. Hiermee kunt u voorkomen dat de plantjes te dicht op elkaar opkomen. Voornamelijk om problemen met schimmelziektes (smeul) tegen te gaan.

Zaai oppervlakkig in goed losgemaakte, vochtige en goed waterdoorlatende grond op een zonnige en beschutte plaats en bedek de zaden niet met grond omdat het hier om een lichtkiemer gaat. Leg, om de zaden te beschermen, vochtig gemaakte jutedoeken of geperforeerd plastic over de zaden. Verwijder de jutedoeken of het plastic zodra de zaden duidelijk beginnen te kiemen. Dit is waarneembaar doordat er een roodachtige waas onder het jutedoek of het plastic te zien is. Als het doek of plastic niet tijdig verwijderd wordt na het opkomen van de zaailingen, worden de planten lang en slungelig.

Postelein kan in rijtjes worden gezaaid die ongeveer 15 cm van elkaar afliggen. Zorg voor een plantafstand van zeker 12 cm. Breedwerpig zaaien kan ook maar zorg er dan voor dat de plantjes niet te dicht naast elkaar opkomen. Zaai breedwerpig ongeveer 5 gram zaad per vierkante meter. Dun de plantjes uit op 12 cm als ze te dicht bij elkaar opkomen.

Geef postelein, zodra de jonge zaailingen opgekomen zijn, weinig water. Omdat het een vetplantje is, wordt het aanwezige vocht opgeslagen in het blad en de stengels. Geef zelfs tijdens droge periodes weinig water. Postelein is een zeer snel groeiende groente, hij kan ongeveer 5 tot 6 weken na het zaaien al geoogst worden. De planten zijn dan 12 - 15 cm hoog. Snijd de planten een stuk boven de grond af, zodanig dat een stukje van de stengels, de wortels en enkele blaadjes blijven staan. Dit maakt de kans op een hernieuwde groei groter. Na ongeveer 4 weken kan er dan voor de 2e keer een kleinere oogst worden verwacht.

Postelein kan niet lang worden bewaard en moet dus eigenlijk direkt na de oogst worden gegeten. Door om de 4 weken steeds opnieuw kleine hoeveelheden te zaaien tot half augustus, kan de kweekperiode worden verlengd. Postelein schiet in het zaad zodra de temperatuur onder 10°C komt en bij nachtvorst sterven de plantjes geleidelijk af. 

Aantal planten per vak: 6
Aantal zaden per vak: 12
Afmeting vak: 30 x 30 cm
Plantafstand: 10 - 15 cm (zie schema)
Buiten zaaien: half mei - half augustus
Zaaidiepte: oppervlakkig
Kiemtijd: 3 - 7 dagen
Kiemtemperatuur: 16 - 22°C
Standplaats: zonnig en beschut
Dagen tot oogst: 21 - 28 dagen

Begin met het maken, plaatsen, vullen en prepareren van uw 4kante moestuinbak. Zaai vanaf half mei, zodra er geen kans meer is op nachtvorst, buiten in uw gereedstaande bak met goed vochtig gemaakte speciale zaaimix. Zaai per gaatje 2 zaden oppervlakkig en druk ze voorzichtig aan, niet bedekken omdat postelein een lichtkiemer is. Knip, zodra de zaailingen groot genoeg zijn om te hanteren, de zwakste weg.

Om te oogsten kunnen de plantjes bij de steel worden afgesneden, laat de wortels staan zodat u een paar weken later nogmaals kan oogsten. Postelein kan niet lang worden bewaard en moet dus eigenlijk direkt na de oogst worden gegeten. Geef voldoende water tijdens de kieming en bij droogte.

Extra informatie over postelein:

Oorsprong postelein:

Postelein komt oorspronkelijk uit het Middellandse zeegebied, het Midden-Oosten en India. In de loop der tijden heeft het zich via onder andere de Oude Romeinen verspreid over de hele wereld. In Iran wordt deze groente bijvoorbeeld al meer dan 2000 jaar gegeten, maar in Nederland is dit voedzame en gezonde plantje een zogenaamde vergeten groente. In het seizoen, dat loopt vanaf mei tot oktober, kun je het bij biologische winkels, bij de groenteboer en op de markt wel tegen komen. Soms is het ook bij grotere supermarkten te koop.

De kweek van postelein is verspreid over Azië, Amerika, Australië, delen van Zuid-Amerika en Europa. Het wordt in Europa commercieel gekweekt in onder andere: Frankrijk, Duitsland, Engeland, België en Nederland.

De wilde vorm van postelein heeft liggende, gladde roodachtige stengels terwijl de gekweekte vorm opstaande stengels heeft. Dit plantje komt in Nederland in de natuur voor, maar is redelijk zeldzaam. Het groeit op voedselrijke-, niet te vochtige grond aan rivieroevers en tussen stenen, maar ook in tuinen. In Nederland bloeit postelein van juni tot in de herfst met kleine, gele bloemetjes. De bloei blijft beperkt tot enkele uren in de ochtend. 

Postelein is lid van de posteleinfamilie en heeft de Latijnse naam Portulaca oleracea, synoniem: Portulaca sativa.

Postelein bevat weinig caloriën en net als heel veel andere groene bladgroente vezels. Het bevat een zeer grote hoeveelheid Omega 3 onverzadigde vetzuren en  minder grote hoeveelheden Bètacaroteen, Magnesium, IJzer, Kalium, Calcium, Fosfor, Selenium en Zink. Daarnaast bevat het vitamine B1, B2, B6 en B11(foliumzuur). 

Zomerpostelein is een vetplantje dat in een warm en droog klimaat verdikt stevig en zeer vlezig blad heeft en op stevige, iets verdikte stengels staat. In ons koudere Nederlandse klimaat zijn de blaadjes stevig, maar wat dunner en eventueel een klein beetje vlezig en knapperig van structuur en zijn de stengels dunner en minder stevig. De stengels kunnen aan de onderzijde rood of rozig gekleurd zijn.

Geneeskrachtige werking postelein:

Doordat postelein een zeer grote hoeveelheid omega 3 onverzadigde vetzuren bevat, is het eten ervan zeer goed voor het hart, het zenuwstelsel, de hersenen en het immuunsysteem. Sommige onderzoeken hebben uitgewezen dat deze vetzuren de kans op ziektes als aderverkalking, depressies en dementie kunnen verminderen, maar de resultaten van deze onderzoeken zijn niet eenduidig.

Postelein bevat ook veel anti-oxidanten die volgens het Groot Handboek Geneeskrachtige Planten van Geert Verhelst het lichaam kunnen helpen ontstekingen op celniveau tegen te gaan. Volgens dit boek kunnen deze ontstekingen ziektes zoals o.a. kanker en hart- en vaatziektes veroorzaken.

De oude Grieken gebruikten postelein al vanwege de helende eigenschappen bij o.a. verstoppingen, maagpijn, ontstekingen van de urinewegen en voor het verlagen van koorts.

Verschillende soorten postelein:

Er zijn twee verschillende rassen postelein: groene en goudgele. Deze rassen worden ook wel zomerpostelein genoemd, niet te verwarren met winterpostelein die geen lid meer is van de posteleinfamilie. Deze laatste is in veel opzichten anders dan de voorgenoemde posteleinsoorten en daarom verdient deze soort een eigen nieuwsbrief die op een later tijdstip wordt verwacht en verzonden. 

Binnen de zomerpostelein zijn er 2 verschillende soorten:

Groene: ook wel zomerpostelein of gewone groene genoemd. Deze soort heeft kleine, ronde vlezige donkergroene blaadjes. Hij kan zeer slecht tegen koude en schiet bij temperaturen onder 10°C in het zaad. Hij heeft een betere resistentie tegen ziektes dan goudgele.

Goudgele: ook wel goudgele breedbladige of gele breedbladige genoemd. Deze soort heeft vlezige, malse, krokante goudgele blaadjes. Het blad van deze soort is malser en krokanter dan het blad van de groene. Hij kan nog slechter tegen koude dan de groene en hij is gevoeliger voor ziektes. Hierdoor is deze soort alleen geschikt voor de kweek in de warmere maanden. Ook is hij te gebruiken bij de kweek onder glas. 

Zaaien van postelein:

Postelein wordt uitsluitend buiten in de vollegrond, eventueel onder glas, gezaaid. Omdat deze groente zeer snel buiten te kweken is, loont het de moeite niet om eerst binnen voor te zaaien. De zaden kiemen zeer slecht bij kou en bij temperaturen tegen of onder de 10°C schiet de postelein in het zaad.

Vanaf half mei, zodra de grond voldoende is opgewarmd, kan er buiten worden gezaaid. De zaaiperiode loopt tot half augustus.

Postelein kiemt het beste bij een temperatuur van 18 - 22°C. Het ontkiemen duurt tussen de 3 - 7 dagen, afhankelijk van de buitentemperatuur  en de bodemtemperatuur. Het zaad van postelein is zeer fijn en moeilijk goed te verspreiden. Het word daarom meestal vermengd met droog, fijn zand om het dun zaaien gemakkelijker te maken.

Zaai oppervlakkig in goed losgemaakte, vochtige en goed waterdoorlatende grond en bedek de zaden niet met grond omdat het hier om een lichtkiemer gaat. Leg, om de zaden te beschermen, vochtig gemaakte jutedoeken of geperforeerd plastic over de zaden. Verwijder de jutedoeken of het plastic zodra de zaden duidelijk beginnen te kiemen. Dit is waarneembaar doordat er een roodachtige waas onder het jutedoek of het plastic te zien is. Als het doek of plastic niet tijdig verwijderd wordt na het opkomen van de zaailingen, worden de planten lang en slungelig.  

Postelein kan in rijtjes worden gezaaid die ongeveer 15 cm van elkaar afliggen. Zorg voor een plantafstand van zeker 12 cm. Breedwerpig zaaien kan ook maar zorg er dan voor dat de plantjes niet te dicht naast elkaar opkomen. Zaai breedwerpig ongeveer 5 gram zaad per vierkante meter. 

Als de plantjes te dicht op elkaar staan, kan er tijdens vochtig, warm weer Botrytis, ook wel smeul of smet genoemd, ontstaan. Verwijder onkruid om problemen met schimmelziektes te voorkomen. Postelein heeft een zonnige, enigszins beschutte standplaats nodig met goede drainage.

Geef postelein, zodra de jonge zaailingen opgekomen zijn, weinig water. Omdat het een vetplantje is, wordt het aanwezige vocht opgeslagen in het blad en de stengels. Geef zelfs tijdens droge periodes weinig water, omdat een teveel aan water Botrytis kan veroorzaken. Als er tijdens de groei veel regen valt veroorzaakt dit vaak Botrytis (kijk onder ziektes en plagen wat hiertegen te doen is).

Postelein is een zeer snel groeiende groente, hij kan ongeveer 5 tot 6 weken na het zaaien al geoogst worden. De planten zijn dan 12 - 15 cm hoog. Snijd de planten een stuk boven de grond af, zodanig dat een stukje van de stengels, de wortels en enkele blaadjes blijven staan. Dit maakt de kans op een hernieuwde groei groter. Na ongeveer 4 weken kan er dan voor de 2e keer een kleinere oogst worden verwacht.

Postelein kan ook in bakken of grote bloempotten op terras of balkon worden gekweekt. Het is ook mogelijk om eventueel vanaf half april al onder glas te zaaien.

Door om de 4 weken steeds opnieuw kleine hoeveelheden te zaaien tot half augustus, kan de kweekperiode worden verlengd. Zodra de dagtemperatuur onder de 10°C komt en blijft, stopt postelein met groeien. Ze kan niet tegen vorst dus zodra er nachtvorst komt, gaan de planten geleidelijk dood. Omdat postelein maar kort bewaard kan worden in de koelkast, moet ze zo snel mogelijk na de oogst worden gegeten.

Bemesting van postelein:

Postelein heeft geen behoefte aan extra bemesting. Het wordt namelijk meestal gekweekt als tussenteelt op leeggekomen grond die nog genoeg bemesting bevat van kweek van de groente die net geoogst is. En omdat de kweek van postelein erg kort duurt, 5 - 6 weken van zaaien tot oogsten, is extra bemesting niet nodig en niet lonend.

Algemene kweektips:

Het zaad van postelein is zeer fijn en moeilijk goed te verspreiden. Het word daarom meestal vermengd met droog, fijn zand om het dun zaaien gemakkelijker te maken.

Leg, om de zaden te beschermen, vochtig gemaakte jutedoeken of geperforeerd plastic over de zaden. Verwijder de jutedoeken of het plastic zodra de zaden duidelijk beginnen te kiemen. Dit is waarneembaar doordat er een roodachtige waas onder het jutedoek of het plastic te zien is.  Als het doek of plastic niet tijdig verwijderd wordt na het opkomen van de zaailingen, worden de planten lang en slungelig.

Door om de 4 weken steeds opnieuw kleine hoeveelheden te zaaien tot half augustus, kan de kweekperiode worden verlengd. Zodra de dagtemperatuur onder de 10°C komt en blijft, stopt postelein met groeien. Ze kan niet tegen vorst dus zodra er nachtvorst komt, gaan de planten geleidelijk dood.

Postelein kan ook in bakken of grote bloempotten op terras of balkon worden gekweekt. Het is ook mogelijk om eventueel vanaf half april al onder glas te zaaien. 

Oogsten en bewaren:

Postelein kan ongeveer vanaf 5 weken na het zaaien worden geoogst. Vaak worden de plantjes ruim boven de grond afgesneden met behoud van een stukje stengel, de worteltjes en wat blad, zodat de plantjes mogelijk blijven doorgroeien en na ongeveer 4 weken nog een kleinere oogst kunnen opleveren. 

Postelein kan 1 tot 2 dagen in een open zak in de groentela van de koelkast worden bewaard. Maar bewaren kan wel verlies van kostbare vitamines opleveren. Op dezelfde dag oogsten en opeten is aan te raden.

Het is wel mogelijk om deze groente in te vriezen. Blancheer de postelein dan ongeveer 1½ tot 2 minuten en vries ze daarna in. Op deze manier kan ze ongeveer 18 maanden worden bewaard.  

Ziektes en plagen bij postelein:

Doordat de kweek van postelein redelijk kort duurt, is deze groente niet heel erg gevoelig voor ziektes en plagen. In periodes van meer regenval kan er botrytis en eventueel bladvlekkenziekte optreden. 

Botrytis: deze ziekte wordt ook grauwe schimmel, smet en smeul genoemd. Het is een parasiet die alle delen van planten kan aantasten (kiemplant, blad, stengel en bloemen). De aantasting vind plaats bij een nat gewas of een hoge luchtvochtigheid via kleine wondjes of bijv. afgevallen bloemetjes. In eerste instantie zijn er bruine vlekken te zien op het aangetaste gewas, maar later wordt er een grijs schimmelpluis zichtbaar. De sporen van deze ziekte zitten overal in de lucht en verspreiden zich op deze manier.

Bestrijding Botrytis: De planten kunnen worden bespoten met Hermosan garden of Ortiva plus.

Als u niet wilt spuiten met een chemisch middel kunnen de volgende maatregelen eventueel Botrytis voorkomen en bestrijden: verwijder aangetaste delen voorzichtig en gooi deze weg of verbrand ze. Gooi ze nooit op de composthoop omdat dit het probleem verspreid. Zorg er voor dat de sporen zich niet kunnen verspreiden door de verwijderde aangetaste delen direct in een plastic zak te stoppen.

Zorg tevens voor een droge plant en omgeving en verwijder onkruid. Zaai de plantjes niet te dicht op elkaar en dun ze waar nodig uit. Door de postelein te beschutten tegen de regen, of bij de teelt onder glas, goed te luchten en de plant te laten opdrogen kan deze ziekte eventueel worden voorkomen.

Bladvlekkenziekte: dit is een ziekte die veroorzaakt wordt door schimmels. Hij begint vaak met enkele vlekken bovenop het blad. Donkerbruine, lichtbruine of bijna zwarte vlekken komen voor. De vlekken groeien snel en al snel zijn alle plantjes aangetast. Uiteindelijk wordt het blad droog en dor en sterft al het blad af.

Bestrijding van Bladvlekkenziekte: Spuit met een fungicide speciaal tegen bladvlekken ziekte bijv. Pireco Herfomyc of  Quilt®Xcel van Syntega.

Als u niet wilt spuiten met fungicide kunnen de volgende maatregelen eventueel Bladvlekkenziekte voorkomen en bestrijden: zorg dat de plantjes niet te dicht op elkaar staan. Verwijder onkruid onder en rondom de plantjes. Bij kweek onder glas moet er regelmatig worden gelucht om opbouw van schimmels te voorkomen. Verwijder alle aangetaste plantjes en blaadjes en gooi ze weg of verbrand ze.  

Bereiding en gebruik postelein: 

Van postelein wordt het blad en de stengels gegeten. Het is een tere groente die door de verdikte blaadjes gemakkelijk kan beschadigen. Wees dus voorzichtig tijdens het schoonmaken en wassen van de postelein. Gebruik alleen postelein als de blaadjes stevig, knapperig en frisgroen of frisgeel zijn. Verlepte, gekneusde of ingedroogde blaadjes en stengels zijn meer eetbaar.

Verwijder allereerst de worteltjes van de plantjes. Was hierna de groente zeer zorgvuldig. Soms moet dit een aantal keer worden herhaald. Dit omdat postelein vaak op losse, zanderige grond wordt gekweekt. Droog ze voorzichtig.

Doordat zomerpostelein vrij dik blad heeft met een stevige structuur is het rauw gebruik van deze blaadjes wel mogelijk, maar het is lekkerder om het blad even kort te koken, te stoven of te wokken. Als u postelein kookt, moet u weinig water gebruiken, net als bij spinazie, en ongeveer op 500 gram per persoon rekenen. Kook de groente niet langer dan 5 minuten.

Postelein heeft een licht zure, enigszins pittige en zoute smaak. Die goed combineert met aardappelen, ham, gehakt, saucijzen, karbonade,  tomaten, asperges, kaassaus, bieten of kroten, en tuinbonen. Voeg postelein ook eens op het laatste moment toe aan soepen, omeletten of aan een heerlijk zomerse stamppot.

Postelein bevat twee lichtgiftige stoffen Oxaalzuur en Nitraat. 

Oxaalzuur kan in grote hoeveelheden er voor zorgen dat een persoon moet overgeven en diarree krijgt. Het weggooien van het kookwater van postelein en dit niet hergebruiken kan een vergiftiging met oxaalzuur voorkomen. Ook het toevoegen van melk of yoghurt tijdens het bereiden van postelein kan de hoeveelheid oxaalzuur in een gerecht verminderen. Kweek postelein zoveel mogelijk op een zonnige plek, omdat postelein gekweekt op een schaduwplek meer oxaalzuur zal bevatten.

Nitraat is een stof die in elke plant aanwezig is, deze stof wordt in ons lichaam omgezet in Nitriet. Om te voorkomen dat er een teveel in ons lichaam onstaat is het belangrijk om postelein zo kort mogelijk voor de bereiding te oogsten. Om te voorkomen dat het nitraat in postelein in ons lichaam word omgezet in nitriet is het verstandig om gekookte postelein niet nogmaals op te warmen, maar weg te gooien.

Recepten met postelein:

Postelein met cashewnoten en Parmezaanse kaas

Groentegerecht voor 2 personen. Bereidingstijd: 20 - 30 minuten.

Ingredienten:

500 gram postelein, 50 gram ongezouten cashewnoten, 50 gram geraspte Parmezaanse kaas, 20 gram roomboter, nootmuskaat, peper en zout.

Bereiding:

Snijd zeer voorzichtig de worteltjes van de plantjes. Was de postelein voorzichtig en grondig en laat goed uitlekken. Snij de postelein in kleinere stukken. Zet een grote pan of wok op het vuur en smelt hierin de boter. Doe de postelein in de pan en laat het in ongeveer 3 minuten op halfhoog vuur bakken totdat het flink geslonken is. Hak in de tussentijd de cashewnootjes in stukjes. Schep de groente met een tang uit de pan en verdeel over 2 borden. Voeg naar smaak nootmuskaat, peper en zout toe. Sprenkel de cashewnootjes over de groente. Bestrooi met Parmezaanse kaas. Eet smakelijk! 

Tip: dit gerecht is lekker in combinatie met gebraden gehaktballen of gebakken karbonades.

Bron: website voedzaamensnel.nl

Stamppot rauwe postelein met spekjes

Hoofdgerecht voor 4 personen. Bereidingstijd: 35 - 55 minuten.

Ingredienten:

1 kilo kruimige aardappelen, 500 gram postelein, 1 rode paprika, 2 uien, 250 gram spekblokjes, 100 gram geraspte oude kaas, 1 eetlepel bakboter, 1 deciliter melk, zout en peper naar smaak.

Voorbereiding:

Schil de aardappelen en snijd ze in stukken. Snijd de uien in stukjes, was en snijd de paprika in blokjes, verwijder de worteltjes van de postelein. Was de postelein grondig en droog ze voorzichtig.

Bereiding:

Kook de aardappelen ongeveer 20 minuten in wat water met een beetje zout. Giet ze af en stoom ze droog. Bak de spekblokjes zonder boter in een koekenpan krokant. Bak de uien samen met de paprikablokjes in dezelfde koekenpan als de spek in het overgebleven spekvet samen met 1 eetlepel bakboter gaar. Voeg de gewassen postelein toe aan de aardappelen. Voeg hieraan een beetje melk toe en breng alles kort aan de kook. Stamp de aardappelen, de postelein en de melk tot een smeuige stamppot. Voeg de gebakken ui, paprika, het bakvet, de spekblokjes  en de geraspte kaas toe aan de stamppot. Roer alles goed door elkaar. Kruid af met peper en zout naar smaak. Eet smakelijk!

Bron: website smulweb.nl

©123zaden